تغذیه کودک اگر سالم باشد، سلامتی و رشد او را تضمین می کند. اگر کودکی تغذیه کامل و سالم نداشته باشد نه‌تنها سلامت جسمی و ذهنی او به خطر می‌افتد بلکه سیستم ایمنی کودک ضعیف و آسیب‌پذیر می‌شود و این کمبود موجب ابتلای کودک به بیماری های مختلف، کم اشتهایی و سو تغذیه خواهد شد.
اگر کودک دچار سو تغذیه شود قدرت فهم، یادگیری و عملکرد ذهنی او در سنین نوجوانی و جوانی پایین می‌آید و دچار نقص و ناراحتی خواهد شد؛ بنابراین توجه و رسیدگی لازم به تغذیه کودکان موضوع بسیار مهمی است و هرگونه بی توجهی به عادات تغذیه ای کودک موجب کاهش توانمندی‌های جسمی و ذهنی او می‌شود.
تغذیه کودک از تولد تا چهار ماهگی
در این دوران کودکان تنها از شیر مادر یا شیر خشک تغذیه می‌کنند و هرچقدر کودک میل دارد باید شیر بخورد. در این دوره دستگاه گوارش کودک در حال تکامل و رشد است و استفاده از هیچ غذا یا مایعات دیگری به جز آب برای کودک مناسب نیست.
همچنین بخوانید : دانستنی های مهم در مورد تغذیه کودکان
تغذیه کودک از چهار تا شش ماهگی
در این دوره کودک باید در 24 ساعت حداقل 8 بار شیر بخورد و اگر کودک اضافه‌وزن نداشته باشد می‌توانید دفعات شیردهی را افزایش دهید. در دوره بین چهار تا شش‌ماهگی علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک می‌توانید یک یا دو بار در روز بعد از تغذیه با شیر به کودکتان غذای کمکی نیز بدهید. غذای کمکی می‌تواند شامل انواع پوره (مثل سیب‌زمینی شیرین، کدو، سیب، موز، هلو یا گلابی) یا غلات به صورت حل شده در شیر باشد.
بهتر است حدود یک قاشق چای‌خوری پوره یا غلات را با چهار یا پنج قاشق چای‌خوری شیر مادر یا شیر خشک ترکیب کنید و دقت کنید که این ترکیب در ابتدا باید بسیار آبکی باشد. بعد به‌تدریج می‌توانید مایعات کمتری بریزید و غلظت آن را افزایش دهید. اگر کودکتان برای اولین بار به غلات تمایلی نشان نداد، بعد از چند روز دوباره امتحان کنید.
تغذیه کودک از شش تا دوازده ماهگی
هرچقدر کودک میل دارد او را با شیر مادر یا شیر خشک تغذیه کنید. اگر کودک به اندازه کافی شیر می‌خورد شما می‌توانید سه تا پنج بار در روز به او غذای اضافی که ترکیبی از غلات و پوره میوه‌جات است بدهید. در تهیه غذای کودک به نکات زیر توجه کنید.
- قبل از تهیه حتماً دستان خود را با آب و صابون بشویید.
- برای تهیه غذای کودک حتماً از مواد غذایی تازه و سالم استفاده کنید.
- هرروز برای کودکتان غذای تازه درست کنید و از مصرف غذاهای مانده و یخ زده به شدت بپرهیزید.
- هر ماده غذایی جدید را با فاصله زمانی حداقل یک هفته به غذای کودک اضافه کنید
- از هر ماده غذایی ابتدا به میزان کم استفاده کنید و آن را به تدریج وارد برنامه غذایی کودکتان کنید تا از آلرژی‌زا نبودن آن مطمئن شوید.
- برای مقوی‌تر شدن غذای کودک می‌توانید مقداری کره به آن اضافه کنید.
- برای مغذی کردن غذای کودک می‌توانید مقدار کمی گوشت، شیر، تخم‌مرغ، سبزی‌ها تازه، عصاره قلم یا پودر جوانه غلات به غذا اضافه کنید.
- به کودک با ظرف و قاشق مخصوص خودش غذا بدهید.
- سعی کنید در حد امکان از غذاهای متنوع، نرم، اشتهاآور و غذاهایی که کودک به آن علاقه نشان می‌دهد استفاده کنید.
- همزمان با شروع استفاده از غذاهای تکمیلی به کودک آب سالم و بهداشتی کافی بدهید.
- مصرف برخی از مواد غذایی برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. این مواد غذایی عبارت‌اند از: توت‌فرنگی، گیلاس، آلبالو، کیوی، خربزه، اسفناج، سفیده تخم‌مرغ، شیر گاو، عسل و بادام‌زمینی.
تغذیه کودک از یک تا دو سالگی
در این دوره نیز کودک از شیر مادر تغذیه می‌کند و باید حداقل 5 بار در روز به او غذا بدهید. سه وعده در کنار دیگر اعضای خانواده و دو وعده در میان روز. نکته قابل‌توجه این است که در سال دوم زندگی شیر مادر باید بعد از مصرف غذای تکمیلی به کودک داده شود. مصرف مکمل‌های غذایی مانند قطره آهن و قطره مولتی‌ویتامین مخصوص کودکان را هرگز فراموش نکنید.
همچنین بخوانید : نکات طلایی برای خرید لباس کودک
می‌توانید غلاتی مانند برنج که کودک قدرت جویدن آن‌ها را دارد به صورت کته با انواع سبزی، حبوبات یا گوشت‌های نرم مخلوط کرده و به او بدهید. اگر کودکتان مبتلا به یبوست است در تهیه سوپ او می‌توانید علاوه بر سبزی‌ها از برگه‌های هلو، زردآلو و آلو به مقدار کم استفاده کنید.
به غذای کودک کمی روغن مایع اضافه کنید تا مقوی‌تر شود و وقتی می‌خواهید به کودک گوشت، مرغ یا ماهی بدهید آن‌ها به تکه‌های کوچک تقسیم کرده و استخوان‌ها و تیغ‌های آن‌ها با دقت جدا کنید. از مصرف ادویه و چاشنی‌های تند و حساسیت‌زا در غذای کودکان به شدت خودداری کنید.
نکات مهمی که والدین هنگام غذا دادن به کودک باید رعایت کنند:
- هرگز به اجبار به کودکان غذا ندهید، بهتر است به کودکان اجازه دهید تا غذای مورد علاقه خود را انتخاب کنند.
- اگر کودک از غذا خوردن امتناع می‌کند، با استفاده از اسباب بازی‌های مورد علاقه‌اش او را تشویق به غذا خوردن کنید.
- کودک برای غذا خوردن باید احساس گرسنگی کند. فعالیت و بازی پیش از غذا، مصرف نکردن شیرینی و مایعات شیرین در میان وعده‌ها و خواب‌آلوده نبودن کودک به این امر کمک می‌کند.
- در غذا دادن به کودک صبور باشید. سعی کنید با ابراز محبت و صحبت کردن او را به خوردن غذا تشویق کنید.
- زمانی که کودک باعلاقه غذا می‌خورد از او تعریف و تمجید کنید.
- غذای کودک را به روش‌های مختلف مانند تغییر در ترکیب غذاها و نحوه پخت، تزیین غذا به شکل گل، حیوانات و عروسک یا استفاده از ظروف رنگی، جذاب و متنوع کنید.
- به کودکتان در محیطی تمیز، آرام، دوستانه، راحت و مطمئن غذا بدهید.
- برنامه زمانی تغذیه کودک باید منظم و بدون تغییر باشد و فاصله زمانی بین مصرف میان وعده و غذای اصلی باید حتماً رعایت شود.
- زمان تغذیه کودک بهتر است با زمان وعده‌های غذایی سایر اعضای خانواده یکی باشد تا کودک تمایل بیشتری به غذا خوردن پیدا کند.
- وعده صبحانه برای رشد و سلامت کودک بسیار مهم است. پس حتماً از مواد غذایی مقوی و تازه در این وعده غذایی استفاده کنید.
